Wijer

Eerste vermelding 1139: Vileir.
Samen met Kozen een Loonse Heerlijkheid, met het kasteel van Wijer als residentie.

Voornaamste monumenten:
» Sint-Pieter-in-Bandenkerk (1828)
» Kasteel van Wijer (1500-1550)
» Kasteelhoeve (1656)
» Hoeve Kazerne(1800)
» De Schans (1782)

De Sint-Pieter-in-Banden kerk (1828)
Een Neoclassistische zaalkerk van 1828; de dwarsbeuk en het koor dateren van 1957. Het gebouw bezit een ingebouwde toren en een éénbeukig schip met een leien zadeldak, voorzien van rondboogvensters met doorlopende kalkstenen lekdrempels. Het interieur is bepleisterd en bezit een tongewelf.

Het kasteel van Wijer
Het kasteel van Wijer was de verblijfplaats van de Heren van Wijer en Kozen. De laatgotische burchttoren of “donjon” werd tijdens het eerste deel van de 16de eeuw gebouwd door Teynard de Kerckhem en in 1657 verbouwd door Arnold van Kerckhem, burgemeester van Luik. Uit die periode stammen tevens de kasteelhoeve, de inrijpoort en de woning. Tijdens de 17de eeuw werd het geheel wegens schulden verkocht aan de Landcommanderij van Alden Biezen. In 1880 bracht de toenmalige eigenaar tal van neogotische verbouwingen aan. De huidige toestand dateert van 1910.

Heks van Kozen
Ook in Wijer heeft de heksenjacht een vrouw op de brandstapel gebracht. Het was al voldoende, dat een vrouw beschuldigd werd van hekserij om tot foltering over te gaan. Dat overkwam Lieske Russelen en op beschuldiging van hekserij, werd ze in april 1593 aangehouden.
Na drie dagen van folteringen werd ze onderworpen aan een waterproef, een Godsoordeel: wie bleef drijven was een heks! Dit gebeurde op het kasteel te Weyer. Door de verklaringen tijdens haar folteringen werd ze veroordeeld tot de brandstapel. In aanwezigheid van Robrecht van Kerckem, heer van Cosen, de schout en schepenen van Cosen stierf Lieske de 29 mei 1593 op de brandstapel.